Collectieve CO2 voorziening Bommelerwaard

De Bommelerwaard wil van het gas af. CO2 levert een groot aandeel van het broeikasgaseffect. CO2 heeft echter ook een belangrijk voordeel: het bevordert plantengroei.

De doelstelling is om met de ondernemers uit de klankbordgroep energie van het Glastuinbouwpact Bommelerwaard te komen tot een businesscase voor collectieve externe CO2 voorziening.

De glastuinbouw wil de inzet van fossiele brandstof verlagen. Dit gebeurt door een vermindering van de inzet van gasgestookte WKK’s en door het vergroten van het aandeel van duurzame elektriciteit. Hiermee wordt de CO2-uitstoot verlaagd. De vraag naar externe CO2 voor de gewasgroei neemt hierdoor wel toe. De beschikbaarheid van externe CO2 is een harde randvoorwaarde om te verduurzamen.

De afgelopen tijd is verkend hoeveel CO2 per m2 gewas nodig is en hoeveel oppervlakte van elke teelt aanwezig is. Ook is gekeken naar het aanbod in en buiten de regio. Als derde zijn we in gesprek met partners die mogelijk willen investeren in de infrastructuur en/of CO2 willen leveren. Het concrete financiële en technische plaatje wordt in dit project verder uitgewerkt.

Glastuinbouw Bommelerwaard Waterproof
Vanaf 1 januari 2018 moeten tuinbouwbedrijven verplicht hun eigen afvalwater zuiveren. Omdat in de Bommelerwaard door Dunea uit het oppervlaktewater drinkwater wordt gewonnen is de zorg voor de waterkwaliteit al meerdere jaren een aandachtspunt. De glastuinbouwsector in de concentratie-gebieden heeft gekozen voor een robuuste collectieve oplossing.

53 aansluitovereenkomsten van de deelnemende glastuinbouwbedrijven zijn inmiddels ondertekend door gemeente Zaltbommel en Waterschap Rivierenland. Deze aansluitovereenkomsten vormen de basis voor maatwerk (uitstel van de zuiveringsplicht). Daarnaast hebben tien solitaire bedrijven de intentie getekend om het afvalwater per as aan de te bouwen collectieve zuivering aan te bieden.

De technische uitwerking van het systeem vindt plaats onder regie van de Werkgroep Waterkwaliteit, die bestaat uit de gemeenten Maasdriel en Zaltbommel, Waterschap Rivierenland, Dunea, LTO Glaskracht, en het Glastuinbouwpact.

Uitgangspunten van het systeem zijn:
• Robuust en betrouwbaar (minder kwetsbaar dan individuele zuivering)
• Houdt rekening met hoge grondwaterstanden door kwel en inzijging
• Door koppeling aan RWZI worden ook op nutriënten gezuiverd (doelstelling 2017)
• Door inpassing van moderne technieken (telemetrie) en innovaties wordt maximale flexibiliteit geboden in geval op een bedrijf een calamiteit plaatsvindt.

Integrale Gebiedsaanpak Energie
Gebiedsverkenningen Tuil/Est, Next Garden en uitvoeringsaanpak Bommelerwaard en Neerijnen. Deze gebieden met elk hun eigen dynamiek hebben nog geen inzicht in de componenten elektriciteit, warmte en CO2. De tuinders uit de Bommelerwaard hebben de afgelopen tijd al een verkenning uitgevoerd. De verkenning in de Bommelerwaard heeft geleid tot een vertaling andere clusters in de regio (Tuil/ Est en Next Garden).

Op dit moment is er veel dynamiek rond de uitwerking van een open en lokaal CO2 netwerk. Uniek hieraan is dat we een businesscase uitwerken waarbij de exploitatie van de leiding bij een andere partij ligt als de levering van CO2. De tuinders ondersteunen dit vanwege de mogelijkheid tot het vergroten van de leveringszekerheid. Kans en uitdaging is om de synergie met de in aanleg zijnde tuinbouwriolering te benutten.

Voor de Bommelerwaard komen we steeds meer in een uitvoeringsfase terecht, waar strategische keuze voor partijen, concepten en techniek om de hoek komen kijken. Externe CO2 vraagt ook een andere doseerstrategie van de tuinder, Wageningen UR/ Delphy maakt hiervoor een nieuwe versie model waarmee we in dit project experimenteren. Dit geeft inzicht voor de tuinder, maar ook voor de leverancier van externe CO2.

Doelen in dit project:
1. CO2 behoefte en (regionaal) aanbod in kaart gebracht (Next Garden; Tuil/ Est)
2. Warmte behoefte van de clusters in beeld gebracht
3. Financiële haalbaarheid opties bepaald
4. Scenario’s organisatievormen in beeld gebracht
5. Doseer strategieën voor externe CO2 onderzocht

A million friends in dekaarde
Hier werken ondernemers met Stichting Eco consult en INAGRO aan een nieuw soort bodemverbeteraar die zich richt op het weerbaarder maken van het mycelium,het substraat en de dekaarde waarop onze mooie paddenstoelen gekweekt wordt. Om dit te bereiken zijn er in het laboratorium van Pilzforum meer dan 600 verschillende bacteriestammen getest. Stichting Eco consult heeft een viertal stammen geselecteerd op veiligheid en stabiliteit die een sterke ziekte remmende werking vertoonde in lab en veldproeven tegen voorkomende ziektes.Voor dit viertal is er een pilot gedaan om gevriesdroogd bacteriepoeder te maken. Dit poeder wordt toegevoegd aan het gietwater in de eerste dagen van de teelt en creëert zo een beschermend milieu waar de paddenstoelen zich veilig en schoon kunnen ontwikkelen. Hier testen we het effect van drie rassen ‘goede’ bacteriën (A million friends) Bacillus subtilis op spinnenwebschimmel in een gecontroleerde omgeving.

Bacteriële reiniger
Ziekteverwekkers hechten zich graag aan organisch materiaal op de vloeren, machines en gereedschappen en ziektes kunnen zo worden geïntroduceerd in schone ruimtes. Door een beschermende laag bacteriën te gebruiken, verlaagt de teler de besmettingskansen. Hierbij profiteert de teler van het zogenaamde verdringingsproces. Behalve dat deze ‘goede’ bacteriën deze ziektes aanvallen, verdringen ze ook de ziektes door concurrentie op het gebied van ruimte en voeding.Door het behandelen van voedingsrijke risicogebieden zoals vloeren en afvoerbanden met een probiotisch schoonmaakmiddel kunnen deze voorzien worden van een beschermende laag ‘goede bacteriën terwijl het personeel en milieu er geen hinder van ondervindt.In dit project ontwikkelen we een systematiek voor de bacteriologische reiniger in een twee componenten systeem. Er wordt grootschalig getest op minimaal twee bedrijven (handpluk en snijteelt) gedurende 1 jaar.

Kortom, we ontwikkelen hier een “biostimulant” die de weerbaarheid van de teelt van paddenstoelen verhoogt met twee toepassingen: in dekaarde en als bacteriële reiniger.